SŁOWNIK POJĘĆ PORADNI PSYCHOLOGICZNO -PEDAGOGICZNEJ
Nieharmonijny rozwój dziecka — inaczej nazwany dysharmonią rozwojową, występuje wówczas gdy, diagnozuje się nierównomierne tempo rozwoju dziecka. W niektórych sferach rozwoju przebiega prawidłowo, w innych jest opóźniony, a w jeszcze innej może być przyspieszony. Takowe zaburzenie, znacząco utrudnia dziecku opanowanie umiejętności, adekwatnych do jego wieku rozwojowego.
Opóźnienie rozwoju — występuje wtedy, gdy wiek rozwoju którejś ze sfer, jest niższy od wieku życia dziecka. Może dotyczyć tylko kilku sfer rozwoju (ruchowej, społecznej, umysłowej) bądź wszystkich, wówczas mowa o globalnych opóźnieniach rozwoju dziecka.
Dysleksja rozwojowa — inaczej nazywane specyficznymi trudnościami w uczeniu się, diagnozowane są u uczniów, którzy ukończyli edukację wczesnoszkolną. Niepowodzenia szkolne w tym obszarze występują wówczas, gdy u ucznia badaniem psychologicznym stwierdzano co najmniej przeciętny rozwój inteligencji, sprawne narządy wzroku i słuchu, odpowiednie wsparcie dydaktyczne i wychowawcze. Przyczyny trudności w czytaniu i pisaniu upatruje się w nieharmonijnym rozwoju psychomotorycznym, który dotyczy opóźnień rozwojowych określonych funkcji: wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych bądź motorycznych.
Dysleksja — specyficzne trudności w nauce czytania.
Dysgrafia — specyficzne trudności w pisaniu (obniżona sprawność grafomotoryczna, w konsekwencji zaburzenia strony graficznej pisma).
Dysortografia — specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (popełnianie błędów ortograficznych, słuchowych i innych niewynikających z nieznajomości zasad pisowni).
Dyskalkulia — specyficzne trudności w uczeniu się matematyki. Dostosowanie wymagań edukacyjnych- polega na zindywidualizowaniu wymagań
w odniesieniu do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych dziecka, dostosowaniu adekwatnie do możliwości oraz ograniczeń ucznia, kryteriów oceniania i egzekwowania wiedzy.
Lateralizacja — jest to funkcjonalna dominacja prawej albo lewej strony ciała (ręki, oka, ucha, nogi). Lateralizacja kształtuje się wraz z rozwojem dziecka, nie zawsze zostaje ustalona jednorodnie (prawa lub lewa strona). Wystąpić może również tak zwana lateralizacja skrzyżowana lub nieustalona.
Lateralizacja prawostronna — dominacja prawej strony ciała: prawej ręki, nogi, ucha, oka.
Lateralizacja lewostronna — dominacja lewej strony ciała: lewej ręki, nogi, ucha, oka.
Lateralizacja nieustalona — brak dominacji określonej strony ciała (obuoczność, oburęczność); ustalenie się dominacji powinno nastąpić do 7 roku życia, do momentu osiągnięcia gotowości szkolnej.
Lateralizacja skrzyżowana — ustalona dominacja narządów, jednakże nie po tej samej stronie ciała np.: prawe oko, lewa ręka i noga.
Grafomotoryka — są to takie czynności jak: pisanie, kreślenie, rysowanie różnorodnych znaków graficznych. Zaburzenia w tym obszarze dotyczą pisania i pisma (poprawności kreślenia znaków graficznych, w konsekwencji jakości wytworów pisemnych i ich estetyki).
Obniżona sprawność manualna—jest to nieprawidłowy bądź opóźniony rozwój motoryki małej, czyli funkcji całej ręki, nie tylko dłoni i palców. Cechuje się brakiem umiejętności w takich obszarach jak samoobsługa (wiązanie obuwia, zapisanie zamków, guzików, spożywanie posiłków za pomocą sztućców), trudnością w posługiwaniu się nożyczkami. W wieku szkolnym dotyczy zaburzeń w obszarze grafomotoryki (wolne tempo pisania, nisko poziom graficzny pisma).
Zaburzenia integracji sensorycznej — dotyczą nieprawidłowości przetwarzania docierających do ciała bodźców sensorycznych (w obrębie: czucia, słuchu, wzroku, węchu i smaku). Charakteryzują się wzmożoną bądź obniżoną reakcją na bodźce docierające do ciała.
Koncentracja uwagi — jest to umiejętność skupienia i utrzymania uwagi na interesującym nas przedmiocie bądź zadaniu.
Analiza i synteza — jest to umiejętność rozkładania na części i scalania z części materiału wzrokowego bądź słuchowego.
Percepcja słuchowa — jest to zdolność rozpoznawania, różnicowania, zapamiętywania, analizowania oraz syntezowania bodźców słuchowych.
Zaburzenia funkcji słuchowych — dotyczą nieprawidłowości funkcjonowania analizatora słuchowego. Mogą objawiać się trudnościami w różnicowaniu głosek podobnych (k-g, s-z, b-p), problemami w dokonywaniu analizy słuchowej (np. dzieleniu na głoski), syntezy słuchowej (np. scalaniu słowa z głosek), opuszczaniem bądź myleniem głosek, trudnościami w zapisywaniu ze słuchu.
Percepcja wzrokowa — jest to zdolność do rozpoznawania oraz rozróżniania bodźców wzrokowych. Zdolność rozumienia i interpretowania tychże bodźców jest podstawą nabywania przez człowieka nowych kompetencji w odniesieniu do zdobytej wcześniej wiedzy.
Pamięć wzrokowa — jest to zdolność do zapamiętywania, przechowywania i odtwarzania informacji zdobytych za pomocą wzroku.
Zaburzenia funkcji wzrokowych — dotyczą nieprawidłowości funkcjonowania analizatora wzroku. Mogą objawiać się trudnościami: w różnicowaniu podobnych kształtów, w odwzorowywaniu z pamięci kształtów oraz myleniem podobnych graficznie liter (m-n, b-d, l-ł), gubieniem elementów liter (haczyków, kresek).
Koordynacja wzrokowo-ruchowa — jest to umiejętność współdziałania pracy rąk bądź całego ciała ze wzrokiem. Dzięki dobrze rozwiniętej funkcji kojarzenia informacji wzrokowych z bodźcami dotykowymi można prawidłowo wykonywać np. precyzyjne ruchy rąk (np. czynności samoobsługowe, pisanie).