Integracja sensoryczna to inaczej zdolność do rozumienia i porządkowania bodźców i informacji dostarczanych z otoczenia i z własnego ciała poprzez zmysły.
Zaburzenia SI pojawiają się w momencie, w którym układ nerwowy w sposób nieprawidłowy organizuje bodźce zmysłowe. Dysfunkcje w przetwarzaniu bodźców sensorycznych mogą obejmować systemy: czuciowy (dotyk oraz czucie głębokie), słuchowy, wzrokowy, węchowy, smakowy oraz zmysł równowagi. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą objawiać się w rozmaity sposób.
Terapia SI najczęściej przebiega w formie zabawy. Poprzez huśtanie się w hamakach, balansowanie, zabawy z piłką. Układ nerwowy i mózg dziecka uczy się właściwego reagowania na bodźce zewnętrzne i integracji wrażeń płynących z różnych zmysłów. Jeżeli terapia prowadzona jest systematycznie i opiera się na rzetelnej diagnozie, po kilku miesiącach powinny być widoczne pozytywne efekty – poprawie ulega sprawność fizyczna dziecka, jego funkcjonowanie emocjonalne, a także koncentracja, funkcje wzrokowe i słuchowe.
Jeżeli dziecko prezentuje niżej wymienione zachowania, może to wskazywać, iż może ono mieć zaburzenia procesów przetwarzania bodźców sensorycznych:
- unika fizycznej bliskości i dotyku,
- uwielbia silny docisk,
- przeszkadzają mu metki w ubraniach,
- nie lubi obcinania włosów, paznokci, czesania, mycia zębów,
- nie lubi brudzić rąk podczas malowania farbami, klejenia klejem,
- w głośnych miejscach denerwuje się, staje się marudne,
- źle reaguje na głośne dźwięki (muzyka, sprzęty domowe, przejeżdżające samochody),
- nie zauważa zadrapań,
- ma słabą równowagę,
- potyka się na prostej drodze,
- ma kłopoty ze swobodnym poruszaniem się,
- mocno dociska kredkę,
- łatwo wpada w złość, frustruje się,
- jest w ciągłym ruchu, jest go wszędzie pełno,
- stale trzyma coś w rękach, manipuluje tym,
- trudno mu się skoncentrować, łatwo się rozprasza,
- ma trudność uczeniu się nowych umiejętności ruchowych (łapanie piłki, jazda na rowerze),
- niepoprawnie trzyma ołówek, sztućce czy nożyczki,
- niepewnie wchodzi lub schodzi po schodach,
- ma kłopoty z wycinaniem, rysowaniem po śladzie,
- jest wybiórcze pokarmowo.
Diagnoza przetwarzania procesów sensorycznych odbywa się w zależności od potrzeb w trakcie dwóch lub trzech spotkań. Wizytę z dzieckiem poprzedza wywiad z rodzicem, podczas którego zbierane są dane dotyczące ciąży, porodu i funkcjonowania dziecka przede wszystkim w pierwszym roku życia. Jeżeli na podstawie zebranych informacji istnieje potrzeba przeprowadzenia pełnej diagnozy SI, konieczne jest dostarczenie zaświadczenia od neurologa dziecięcego o braku przeciwwskazań do diagnozy SI. Pełną diagnozę SI przeprowadza się u dzieci powyżej 4 roku życia. U młodszych dzieci, również u noworodków prowadzi się obserwacje i konsultacje z rodzicami.
Diagnozę i terapię integracji sensorycznej w poradni prowadzi Kamila Ratajczak.